---

 در وبسایت وزارت امور خارجه در بارۀ موضوع فوق توضیحات زیر ارایه شده است:

«بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران صدور گذرنامه جداگانه و خروج از کشور برای بانوان در قید زوجیت و افراد زیر 18 سال منوط به موافقت شوهر،  ولی و یا  قیم ایشان می باشد.^[1]

جهت صدور موافقت نامه (رضایتنامه) کتبی با در دست داشتن مدارک زیر به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در محل اقامت خود مراجعه نمایید.

-         اصل شناسنامه، گذرنامه و کارت ملی متقاضی و اعضای خانواده

-         تکمیل فرم  اجازه خروج همسر و فرزند

-         پرداخت هزینه گواهی امضاء ( طبق جدول هزینه خدمات کنسولی)

-         حضور متقاضی جهت گواهی امضاء (الزامی است)

(ماده 18 قانون گذرنامه)

ماده 18 - برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‌شود:

- اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت می‌باشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.

- مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی.

- بانوان شوهردار ولو کمتر از 18 سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه  دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه که‌مکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. بانوانی که با همسر خود  مقیم  خارج خارج از کشورهستند و بانوانی ‌که  شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی خود باقی مانده‌اند از شرط این بند مستثنی می‌باشند.»^[2]

وضعیت قانونی در بارۀ خروج بانوان شامل نکات زیر می شود:

الف. «امروز هیچ محدودیتی برای  خروج از کشور دختران بالای 18 سال وجود ندارد و هیچ قانونی برای رسمیت بخشیدن به محدودیت دختران برای خروج از کشور با اجازه پدر وجود ندارد و دختران می‌توانند برای ادامه تحصیل بدون کسب  اجازه قانونی از پدر از کشور خارج شوند.

ب.  زنان متاهل برای خروج از کشور نیاز به  اجازه همسر دارند زیرا این موضوع با مساله  تمکین در ارتباط است به طوری که زن باید صحبت همسر خود را مورد توجه قرار دهد و تنها با اجازه وی خارج شود.

پ. زنانی که  مسئولیت‌‌های دولتی دارند و به  ماموریتهای دولتی خارج از کشور اعزام می‌شوند معمولا مشکلی ندارند زیرا دولت  گذرنامه خدمت دولتی برای آنان صادر می‌کند به عنوان مثال اگر یک زن متخصص و مدیر از سوی دولت برای ماموریت به خارج از کشور اعزام شود دیگر مراحل اجازه همسر برای خروج از کشور را نمی‌گذراند زیرا گذرنامه خدمت دولتی دارد.

ت. در صورتی که  معاونان زن  رئیس_جمهوری به ماموریت خارج از کشور اعزام شوند برای آنان گذرنامه سیاسی و خدمت صادر می‌شود. همچنین مدیران و معاونان وزیر و دیگر زنانی که برای انجام مسئولیت دولتی باید از کشور خارج شوند شامل این نوع آزادی سفر می‌شوند.»^[3]

ث. « گذرنامه سیاسی برای رهبر، روسای قوای سه گانه و مجمع تشخیص مصلحت نظام ونمایند‌‌گان مجلس و سایر مقامات مصرحه د‌‌ر ماد‌‌ه 10 قانون مذکور به‌وسیله وزارت امورخارجه و به مد‌‌ت یک سال طبق مقررات صاد‌‌ر می‌شود‌‌. گذرنامه خد‌‌مت از سوی وزارت امورخارجه برای ماموران غیر ثابت د‌‌ولت د‌‌ر نمایند‌‌گی‌های ایران د‌‌ر خارج از کشور و اشخاصی  به عنوان همراه  رهبر و رئیس  جمهور د‌‌ر سفر خارجه  و نیز معاون اول رئیس جمهور و کارمند‌‌ان وزارتخانه ها، سازمان ها و ارگان‌های نظامی، ماموران اد‌‌اری و فنی وزارت امور خارجه و سایر اشخاص مصرحه د‌‌ر ماد‌‌ه 11همان قانون، به مد‌‌ت یک سال صاد‌‌ر می‌شود‌‌. با این توضیح و به لحاظ ماهیت ماموریتی و تکلیفی گذرنامه‌های سیاسی و خد‌‌مت، د‌‌ر صورتی که زنانی از صاحب منصبان و ماموران مصرحه د‌‌ر مواد‌‌ 10 و11 مذکور باشند‌‌، .... رعایت بند‌‌ 3 ماد‌‌ه 18 مرقوم، مبنی برارائه موافقت کتبی شوهر لزومی ند‌‌ارد‌‌. توجیه شرعی آن می تواند‌‌ اذن اولیه شوهر با اشتغال همسرش د‌‌ر این گونه مشاغل باشد‌‌ که بنا به قاعد‌‌ه "اذن د‌‌ر شی اذن د‌‌ر لوازم آن است"، زوجه را بی نیاز از اذن خروج از کشور می نماید‌‌. هرچند‌‌ شمشیر برند‌‌ه ماد‌‌ه 19قانون مزبور با پیش بینی عد‌‌ول از اذن، همواره "اذن" را مورد‌‌ تهد‌‌ید‌‌ قرار می د‌‌هد.

ج- اعزام به ماموریت خاص:  وزارت امور خارجه  طبق ماد‌‌ه 9 قانون گذرنامه می تواند‌‌ «د‌‌ر موارد‌‌ لزوم» با موافقت وزیر امورخارجه برای کسانی که به "ماموریت خاص" اعزام می شوند‌‌ به جای گذرنامه «برگ مسافرت» انفراد‌‌ی و جمعی صاد‌‌ر كند‌‌. هرچند‌‌ برگ مسافرت یاد‌‌ شد‌‌ه د‌‌ر حکم گذرنامه است، اما قطعاً نیاز به طی تشریفات مربوط به صد‌‌ور گذرنامه نيست والا چه لزومی به جایگزین سازی برگ مسافرت به جای گذرنامه توسط قانونگذار بود‌‌ه است ؟»^[4]

چ. « زنان متاهل بدون سمت دولتی باید با مراجعه به  دفاتر اسناد رسمی اجازه قانونی همسر برای خروج از کشور را دریافت کنند و یا اینکه در هنگام ازدواج،‌ خروج از کشور را به عنوان یکی از شروط ضمن عقد مطرح و ثبت کنند زیرا زن می‌تواند در هنگام عقد برخی شروط و خواسته‌های خود را به صورت قانونی مورد توجه قرار دهد و اگر همسر در آن موقع اجازه دهد این اجازه به صورت کلی در تمام عمر زندگی مشترک دوام دارد.»^[5]

ح. «برای پرهیز از این بهانه‌گیری‌های غیرقانونی، وکلا اکید‌‌‌ا توصیه می‌کنند‌‌‌ که زوجین پس از وقوع عقد‌‌‌، به د‌‌‌فترخانه اسناد‌‌‌ رسمی مراجعه و د‌‌‌ر سند‌‌‌ جد‌‌‌اگانه‌ای وکالت مورد‌‌‌ نیاز برای خروج از کشور را تنظیم کنند‌‌‌. د‌‌‌ر تنظیم این سند‌‌‌ د‌‌‌و موضوع مهم باید‌‌‌ مورد‌‌‌ اشاره قرار گیرد‌‌‌:

۱.   وکالت د‌‌‌ر انجام تمامی اقد‌‌‌امات لازم جهت د‌‌‌ریافت گذرنامه جد‌‌‌ید‌‌‌ یا المثنی یا  تمد‌‌‌ید گذرنامه (نام اد‌‌‌اره‌ها و نیزکارهایی که باید‌‌‌ انجام شود‌‌‌، به تفصیل د‌‌‌ر سند‌‌‌ قید‌‌‌ خواهد‌‌‌ شد‌‌‌).

۲.  اعلام رضایت کامل و بد‌‌‌ون قید‌‌‌ و شرط زوج مبنی بر خروج از کشور زن با قید‌‌‌ این موضوع که حق عد‌‌‌ول از این رضایت راهم از خود‌‌‌ سلب و ساقط کرد‌‌‌ه است.»^[6] 

[1] قید زیر 18 سال نشان می دهد که نسبت به بانوان مجرد بالای 18 سال باید چنین محدودیتی اعمال نشود.

[2] http://econsulate.mfa.ir/index.aspx?siteid=452&pageid=28265

[3] http://www.ana.ir/news/50409

[4] http://puyesh.net/fa/news/48787/%DA%86%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AF%E2%80%8C%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF%E2%80%8C

[5] http://www.ana.ir/news/50409

[6] http://police10.blog.ir/post/368/%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%B5%D8%AF%D9%88%D8%B1-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%AC-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1